Ποτιστήρι συνείδησης

Λέω στον εαυτό μου να μου πει την πρώτη λέξη που του έρχεται στο μυαλό. «Είναι για ένα κείμενο που θέλω να γράψω», του εξηγώ. «Ποτιστήρι!», πετάγεται σε νανοκλάσματα του νανοδευτερολέπτου αυτός. «Το ποτιστήρι σου ήρθε πρώτο πρώτο, μωρέ μαλάκα;», τον ρωτάω. «Ε, ναι, αυτό μου ήρθε, τι να κάνω;», μου απαντάει. «Πώς θα γράψω τώρα εγώ κείμενο με βάση το ποτιστήρι; Και δεν είμαι και κηπουρός!», του ανταπαντώ. «Πρόβλημά σου. Μου ζήτησες να σου πω την πρώτη λέξη που σκέφτηκα και έκανα ακριβώς αυτό. Προχώρα τώρα γιατί, όπως λες, έχεις γράψιμο», μου λέει. Δεν έχει άδικο. Ας είναι. Πάμε λοιπόν.

Αυτό που θα ήθελα να υπήρχε σε αυτόν τον κόσμο είναι ένα ποτιστήρι συνείδησης. Θα επρόκειτο, προφανώς, για ένα υπερβατικό ποτιστήρι, το οποίο θα πότιζε, με υπερβατικό, ή μαγικό, αν θέλετε, τρόπο, το μυαλό και τις ψυχές κάποιων ανθρώπων και θα τα γέμιζε ως απάνω με συνείδηση, όπως γεμίζουν με νερό τα παρτέρια με τα ζουμπούλια και τα τριαντάφυλλα στους μικρούς, αλλά γραφικούς, κήπους των πυκνοκατοικημένων αθηναϊκών συνοικιών.

Μόρφωση έχουν αποκτήσει με κόπο πολύ, πολλοί. Είναι πάρα πολύ σημαντικό αυτό, η μόρφωση είναι «άλλα δύο μάτια», που λέει και ο σοφός λαός. Η συνείδηση, ωστόσο, είναι, θεωρώ, το θέμα, είναι αυτό που μετράει.

Θα χρησιμοποιήσω, προς επίρρωση, το παράδειγμα που πάντοτε επισημαίνω όταν συζητάω στο μιλητό το συγκεκριμένο ζήτημα: τον Γιόζεφ Μένγκελε. Τον ξέρετε, έτσι;

Το παρατσούκλι του, με το οποίο (θα) τον ξέρουμε, ήταν «Ο Άγγελος του Θανάτου του Άουσβιτς» (πως μου την σπάει αυτή η ρομαντικοποίηση της φρίκης, συνηθίζουμε να την κάνουμε, τέλος πάντων). Ήταν ο Γερμανός γιατρός του διαβόητου στρατοπέδου εξόντωσης, ο οποίος έμεινε στην ιστορία κυρίως για τα θανατηφόρα πειράματα που έκανε εκεί επάνω σε ανθρώπους.

Από μόρφωση, ο Μένγκελε, γόνος οικογένειας βιομηχάνων, άλλο τίποτα. Είχε σπουδάσει και ιατρική και ανθρωπολογία (επιδεικνύοντας πολύ μεγάλο ενδιαφέρον ειδικά για τον τομέα της γενετικής – αργότερα, στο κολαστήριο του Άουσβιτς, προσπαθούσε να θεμελιώσει τις φυλετικές του θεωρίες διεξάγοντας πειράματα επάνω σε διάφορους «υπάνθρωπους» που δεν τους άξιζε να ζουν, όπως τσιγγάνους, μικρόσωμους και πόσους άλλους). Σπούδασε σε σπουδαίες πόλεις, στο Μόναχο, στη Βιέννη, στη Βόννη.

Αργότερα, συνέγραψε την διδακτορική του διατριβή, ενώ εκπόνησε άλλη μία ιατρική διατριβή και έκανε και άλλη μία δημοσίευση. Δούλεψε στην Φρανκφούρτη και στο Ινστιτούτο Κληρονομικότητας και Φυλετικής Υγιεινής στο Πανεπιστήμιο Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε, εκεί όπου, στα χρόνια του δεύτερου μεγάλου πολέμου, συγγράφονταν οι πραγματογνωμοσύνες για τις υποχρεωτικές στειρώσεις ή αρχειοθετούνταν οι τσιγγάνοι για να εκτοπιστούν αργότερα εκεί που πολλούς από εκείνους περίμενε ο θάνατος.

Πολύ μορφωμένος, λοιπόν, ο Μένγκελε, ο οποίος, με ιδιαίτερη χαρά και ζήλο, αφοσιωνόταν στα πειράματά του και γενικότερα στο έργο του στο Άουσβιτς, σκοτώνοντας τόσο κόσμο, ενώ έως το τέλος της άθλιας ζωής του, στη Βραζιλία όπου και είχε διαφύγει κρυφά μετά την κατάρρευση του Τρίτου Ράιχ, υποστήριζε σθεναρά το ότι υπάρχουν κατώτερες και ανώτερες φυλές. Δεν μετάνιωσε ποτέ για όλα τα φρικαλέα που έκανε.

Και να ‘ταν μόνον ο Μένγκελε… Πόσους άλλους μορφωμένους (πολιτικούς, δικηγόρους, γιατρούς, εκπαιδευτικούς και άλλους πολλούς) βλέπουμε κάθε μέρα, στις τηλεοράσεις, στις εφημερίδες, στο Internet, στα ραδιόφωνα, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, να εκστομίζουν απίστευτες βαρβαρότητες; «Σπουδαγμένοι» είναι κι αυτοί. Συνείδηση, ωστόσο, δεν έχουν. Τους λείπει. Όπως του Μένγκελε και των συν αυτώ του Τρίτου Ράιχ, οι οποίοι, αφού πρώτα αφαίρεσαν, λόγω και έργω, από κάποιους την ιδιότητα του Ανθρώπου, για να τους είναι πιο εύκολο να τους εξολοθρεύσουν, το έκαναν αργότερα ασμένως και σε έκταση και με τρόπους που δεν είχε φανταστεί ο νους.

Καταλήγω, λοιπόν και εκφράζω την άποψή μου ότι η μόρφωση δεν είναι σε καμία περίπτωση αρκετή. Πρέπει να είσαι και καλό παιδί, να είσαι και καλός άνθρωπος, να το πω με απλά λόγια. Αν είσαι κάθαρμα και δεν υπάρξει με κάποιον τρόπο μια γερή έγχυση συνείδησης μέσα σου, όσο μορφωμένος και αν είσαι θα παραμένεις πάντοτε ένα κάθαρμα (ενώ μπορεί και να αξιοποιήσεις την μόρφωση και τις τεράστιες γνώσεις σου για να κάνεις μικρό ή μεγάλο κακό, όπως συνέβη με τον Μένγκελε).

Μακάρι, έτσι, να υπήρχε ένα γιγάντιο, υπερβατικό ποτιστήρι, το οποίο θα προέβαινε άμεσα σε πότισμα διάφορων μυαλών και ψυχών με λίγη συνείδηση. Δυστυχώς, όπως είδαμε και πιο πάνω, σήμερα στον κόσμο είναι (ανησυχητικά) πολλά αυτά τα μυαλά και οι ψυχές που έχουν μεγάλη ανάγκη από ένα τέτοιο πότισμα…