Σε ένα ταξίδι μου στο Internet συνάντησα την λέξη ακονιτί. Αν την γράψουμε με το πολυτονικό σύστημα πρέπει να αποτυπωθεί ἀκονῑτί (ενώ την συναντάμε γραμμένη και ακονητί). Πρόκειται για μια έννοια πολύ σημαντική στην Αρχαία Ελλάδα, συνδεδεμένη κυρίως με τον αθλητισμό αλλά όχι μόνο.
Κατ’ αρχάς, να λεξιλογήσουμε λίγο. Η λέξη ακονιτί είναι σύνθετη, είναι επίρρημα και, στην κυριολεξία, σημαίνει «χωρίς κάποιος να σκονιστεί». Συντίθεται από το στερητικό α- και την λέξη κόνις, που σημαίνει σκόνη (εξ ου και «κονιορτοποιώ κάποιον», τον κάνω σκόνη δηλαδή!).
Στα αρχαία χρόνια, λοιπόν, όταν κάποιος αθλητής κέρδιζε χωρίς να αγωνιστεί έλεγαν ότι κέρδισε ακονιτί.
Ο όρος εμφανίζεται πολύ συχνά σε αγωνίσματα που απαιτούσαν συμπλοκή, όπως στην πάλη και στο παγκράτιο, στα οποία οι διαγωνιζόμενοι έπεφταν… για τα καλά στο χώμα και σκονίζονταν παλεύοντας ο ένας με τον άλλον! Αν νικούσαν χωρίς αγώνα δεν είχαν καν σκονιστεί, τα είχαν δηλαδή καταφέρει ακονιτί. Έτσι βγήκε ο όρος. Σήμερα θα λέγαμε ότι πήραν τη νίκη… ατσαλάκωτοι!
Ένας αθλητής νικούσε ακονιτί όταν είχε απομείνει ο μοναδικός διαγωνιζόμενος σε ένα αγώνισμα, ή όταν οι αντίπαλοί του φοβούνταν και δεν «κατέβαιναν» να τον αντιμετωπίσουν ή όταν τιμωρούνταν ή όταν ήταν τραυματίες ή για οποιουσδήποτε άλλους λόγους. Ο όρος είχε εφαρμογή και σε άλλα αγωνίσματα, όχι μόνο σε αυτά της συμπλοκής.
Ιδιάζον ήταν αυτό που συνέβαινε στο πένταθλο, αναφέρουν οι πηγές: εάν ένας αθλητής κέρδιζε τους τρεις πρώτους από τους συνολικά τέσσερις γύρους του αθλήματος, τότε αυτόματα ανακηρυσσόταν Ολυμπιονίκης ακονιτί!
Σύμφωνα με το αρχαίο αθλητικό ιδεώδες, το να νικήσει κάποιος αθλητής ακονιτί ήταν κάτι ιδιαίτερα τιμητικό. Μερικοί από τους πιο σπουδαίους Ολυμπιονίκες της αρχαίας εποχής κατάφεραν κάποια φορά στην σταδιοδρομία τους να κερδίσουν ακονιτί κάποιον τίτλο, για παράδειγμα ο παλαιστής Μίλωνας ο Κροτωνιάτης, ο πυγμάχος και παγκρατιαστής Θεαγένης ο Θάσιος και ο παγκρατιαστής Δρομέας ο Μαντίνειος.
Ξέχωρα, τώρα, από τον αθλητισμό, η έννοια ακονιτί χρησιμοποιούνταν στην Αρχαία Ελλάδα και σε πιο γενικό πλαίσιο για να δηλώσει πως κάτι επετεύχθη πολύ εύκολα και δίχως κόπο. Συχνή ήταν η χρήση του όρου για μάχες.
To blog ενός Γιώργου... 